Stres przedstartowy i startowy u zawodnikow - biegaczy

Abstract

Streszczenie Stres jest nieodzownym elementem współczesnego życia. Działalność sportowa jest jednym z przykładów sytuacji, w których występuje napięcie emocjonalne. Bycie sportowcem automatycznie niesie ze sobą konieczność przeżywania stresu i wypracowania efektywnych strategii radzenia sobie z nim. Zawodnicy nierzadko muszą dostosowywać się do ogromnych obciążeń treningowych, być nastawieni na ciągłe polepszanie swoich wyników i balansować na granicy własnych możliwości, co wpływa na powstawanie chronicznego zmęczenia, stresu, a co za tym idzie – sprzyja pojawianiu się kontuzji. Wydaje się, że sportowcy przeżywający wiele stresu w codziennym życiu, mający ubogie kompetencje w radzeniu sobie i mający nikłe wsparcie społeczne są zagrożeni kontuzją bardziej, niż ci o uboższej historii stresorów, o pozytywnych cechach indywidualnych (jak np. wysoka motywacja osiągnięć, odporność psychiczna, optymizm), czy o bogatym wachlarzu wykorzystywanych strategii zaradczych. Co więcej kontuzja u takich jednostek może być poważniejsza, a jej konsekwencje trwać dłużej. Zadanie sportowe, choć z jednej strony jest wysoce sformalizowane i typowe (bo dobrze rozumiane przez wszystkich jej uczestników, określone pewnymi regulaminami i przepisami sędziowskimi, względnie ustabilizowane przez wielokrotne powtarzanie tych samych czynności, nastawione na cel, jakim jest zwycięstwo w konkurencji), jest równocześnie zadaniem niepewnym. Nigdy nie wiadomo, kto zwycięży, a kto poniesie porażkę, mimo, iż sportowcy na ogół znają możliwości i dotychczasowe rezultaty zarówno własne, jak i swoich rywali. Zatem przed przystąpieniem danego zawodnika do startu, występować u niego mogą różnorodne objawy zdenerwowania oraz dolegliwości somatyczne, które składają się na typową reakcję wywoływaną zagrożeniem i trudnością. To, czy dany zawodnik spróbuje podołać zadaniu, czy też będzie się raczej z niego wycofywał zależy od znaczenia, jakie nada zachodzącej sytuacji – czy jest ono dla niego zagrożeniem, czy wyzwaniem. Стрес є невід'ємною частиною сучасного життя. Одним із прикладів емоційного стресу є заняття спортом. Бути спортсменом автоматично приносить із собою потреба пережити стрес і виробити ефективні стратегії подолання. Конкуренти їм часто доводиться адаптуватися до величезних тренувальних навантажень, бути націленим на постійне підвищення своїх результатів і балансувати на межі власних можливостей, що сприяє формуванню хронічної втоми, стресу, а отже – сприяє появі травм. Спортсмени, здається відчувати сильний стрес у повсякденному житті, погано справлятися з проблемами та мати погана соціальна підтримка більше схильна до ризику отримати травму, ніж ті, у кого гірша історія стресових факторів, з позитивними індивідуальними характеристиками (такими як висока мотивація досягнення, психічна стійкість, оптимізм), або з широким спектром використаних стратегій виправлення. Більше того, поранення таких одиниць воно може бути серйознішим і його наслідки можуть тривати довше. Спортивне завдання, хоча з одного боку так і є дуже формалізований і типовий (оскільки добре зрозумілий усім учасникам, визначений певними правилами та положеннями суддів, відносно стабілізований багаторазовим повторенням та сама діяльність, спрямована на перемогу в змаганні), є водночас невизначеним завданням. Ніколи не знаєш, хто виграє, а хто програє, хоча спортсмени взагалі вони знають можливості та результати, як для себе, так і для своїх суперників. Тому перед тим, як даний учасник стартує, у нього можуть виникнути різні симптоми нервозності та соматичні скарги, які є типовою реакцією на загрозу та труднощі. Від цього залежить, чи спробує даний гравець впоратися із завданням або скоріше відмовитися від нього значення, яке це надасть поточній ситуації – чи це загроза, чи виклик.